Background to the Meerts name

I am still working on this page.

Last modification made on 21-Dec-2016 .

 
 
   
Gezicht op Dworp, België

De familie naam Meerts is hoogst waarschijnlijk een alternatieve schrijfwijze, verschrijving of een naamswijziging die de Dworpse tak gekozen heeft van de naam Meerte. Hiervoor kunnen de volgende argumenten aangevoerd worden: a) In de stamboom van de familie Meerte verschijnt in de 15e eeuw een aantal malen de naam Meerts, b) De geografische locatie (Dworp, gemeente Beersel, België) waar de naam Meerts opduikt, ligt exact in het gebied dat door het geslacht Meerte en haar officiële opvolgers bestuurd werd. Tevens vallen de gebieden welke als eigendom van leden van de familie Meerts geregistreerd zijn samen met die van het signeurschap Meerte, c) Een van de stamvaders, Andreas Meerts (o rond 1590), was burgemeester van Dworp en behoorde derhalve tot de notabelen van de streek. Een van de belangrijkste aanwijzingen vinden we in een citaat in "Eigen Schoon en de Brabander": dat Adriaan Meerts, die zich in Dworp vestigde en daar o.a. 1e schepen van de vierschaar werd, een zoon is van Adriaan Meerte, luitenant-stadhouder van het Graafschap Asse en van Anna van Overstraeten. (met dank aan Olivier Meert) Andreas en Adriaan Meerts worden als een en dezelfde persoon geidentificeerd.

Volgens Dr. Frans Debrabandere is de familienaam Meert(s), Meerte, Meerten(s) afgeleid van Maarten(s): van de latijnse heiligennaam Martinus. De verklaring voor Martinus is aan de oorlogsgod Mars gewijd. Vooral verspreid door Sint-Martinus, die zijn mantel in twee stukken sneed om een arme te kleden. Hij was de patroon van vele vroeg opgerichte kerken. Er bestaat waarschijnlijk een verband tussen deze verklaringen en wat Maurits Sacré in zijn "Geschiedenis der gemeente Merchtem" in 1904 schreef:

Op p.43; Naamsverklaring Merchtem: in de eerste tijden genaamd Martinas of Martinae, nadien Martines (1117), Marentinis en Merchtinis (1120). De meest verspreide naamsverklaring, doet Merchtem spruiten van Merkt (in het nederlands Markt, in het latijn Mercatus, in het frans Marché) of uit "Altare Sancti Martinus" Idem, p.78-81; Heren van Merchtem, de familie der ridders de Hobosch, o.a. Hendrik van Merchtenen, fs. Jan neemt in 1369, den bijnaam van Meerte aan.

Zowel te Antwerpen als te Aalst noemde de Grote Markt in de 17e en 18e eeuw "Groote Meert". Zodanig zou men kunnen stellen dat Meert(e)(s) = Merten = Martinus = Mars = Markt = Mercatus = Meert(e)(s). In Brussel waren er enkele Meert(e)'n die in de 14e. eeuw als brouwers gevestigd waren aan de Zenne, zij brouwden er o.a. "Meerte" of ook nog genoemd "Mars" een biersoort zoals Lambik en Farao.

Een eerste vermelding van de naam Meerte vinden we rond 1173. Deze familie, welke behoort tot de (lagere) adel (Signeurs) wordt een groot aantal malen vermeld in diverse geschriften. Daarnaast zijn er aantoonbare banden tussen de Brusselse families Meerte, Clutine, Eggloy e.a.; allen ingeschreven in het geslacht Serhuyghs (Serhugeskints geschlechte). Het laatste geslacht stamt direct af van het franse konings huis Capetiens (893) via Sir Hughes (Serhugeskints geschlechte) en wordt hier beschreven. De Capetiens zijn de opvolgers van de Carolingians en hiermee is een link gelegd tussen Meerte en Karel de Grote. Bij de stamboom van Meerte/Meerts zijn een aantal uitgebreide kwartierstaten en parenteels vermeld.

Een interessante vermelding van Meerte vinden we rond 1301 waarin het zogenaamde Stenen Huis aan de Grote Markt van Brussel door de familie Meerte verkocht is aan de stad Brussel voor de bouw van het "Nieuwe Stadhuis".
De familie Meerte heeft zich zeer wijd verbreid met name in en rond Brussel, maar ook naar Antwerpen. Bovendien beginnen er aftakkingen te ontstaan met afwijkende schrijfwijzen zoals Meert en Meerts. Sommige takken sterven uit met name die gekoppeld is aan de heerlijkheid Carloo.
De familie Meerts welke rond 1590 in actes teruggevonden wordt, zijn directe afstammelingen van het geslacht Meerte (zie ook citaat hierboven). In doop-, trouw- en successieacten (met name in teruggevonden actes na 1590) worden de namen Meerts, Meers, Merts, Mets, Meedts en Meedtz vaak door elkaar gebruikt. Van dezelfde persoon wordt soms in geboorte-, trouw- en overlijdensaktes verschillende schrijwijzes gebruikt. In de hier weergegeven stamboom hebben we de familie naam zoveel mogelijk gestandaardiseerd naar Meerts. Uit de in veel gevallen bijgevoegde notities/aktes kan de gebruikte schrijfwijze gevonden worden.

De gegevens die op dit moment in de Meerts database ter beschikking staan gaan terug tot twee broers Andreas Meerts en Michaels Meerts, beide geboren omstreeks 1590. De ouders van van beide broers zijn Adriaan Meerte en Anna van Overstraeten. De preciese geboortedata van Andreas en Michaelis konden nog niet achterhaald worden, echter wel die van hun kinderen en veel van beider afstammelingen tot op heden.

Uit de gegevens van Andreas Meerts en Michaelis Meerts en hun nakomelingen blijkt dat de familie Meerts gedurende lange tijd (eind 16e eeuw tot midden 19e eeuw) ten zuiden van Brussel (België) (rond Dworp en Waterloo) gewoond heeft. In het midden van de 19e eeuw verhuist een aantal leden van de familie vanuit de omgeving van Waterloo (België) naar Nederland. Met name Pierre Joseph Meerts en zijn zoon Emile Meerts. De familie vestigt zich vooral in en rondom Den Haag. Een van de redenen van de verhuizing naar Nederland is gelegen in het feit dat een aantal leden van de toenmalige Meerts familie in België ervaring had in de wegenbouw, dit in een periode waarin Nederland hierin achterliep. De periode van economische stimulering en opbouw in Nederland in de tweede helft van de 19e eeuw ging onder meer gepaard met een explosieve expansie van het wegennet. Dit werd voor een deel uitgevoerd door Belgische aannemers en wegenbouwers. De Meerts familie werd mede hierdoor aangetrokken te verhuizen naar Nederland.

De huidige geografische verdeling van de familie Meerts in België vinden we hier.


Hierbij wil ik Jean Joseph Meerts bedanken voor alle informatie die hij mij verstrekt heeft. De tekst over de oorsprong van de naam Meerts is van Dirk Meert.